ergani çoğrafyası ve nufus yoğunluğu
Maden Dağlık Yöresi, ilçenin kuzeyinde yer alan ve Güneydoğu Toroslar’ın uzantısı olan engebeli bir alandır. Bu yörede yıllık yağış miktarı 700-800 mm civarındadır ve orman örtüsü yaygındır. Vadi boylarında meyvecilik ve yamaçlarda bağcılık gelişmiştir. Nüfus yoğunluğu düşüktür. Bu yörede ayrıca tarihi ve kültürel öneme sahip Hilar Şehri harabeleri ve Çayönü Tepesi bulunmaktadır.
Bereketli Ovası, ilçenin orta kesiminde yer alan ve Diyarbakır Havzası’nın devamı niteliğindeki düzlük bir alandır. Bu yörede yıllık yağış miktarı 500-600 mm arasındadır ve step formasyonu hakimdir. Kuru tarım ve sulu tarım faaliyetleri görülmektedir. Buğday, arpa, mercimek, nohut, pamuk, şeker pancarı, karpuz ve kavun başlıca ürünlerdir. Nüfus yoğunluğu yüksektir. Bu yörede ayrıca ilçenin merkezi olan Ergani kasabası bulunmaktadır.
Karacadağ Bazalt Platosu, ilçenin güneyinde yer alan ve Karacadağ volkanik kütlesinin bir parçası olan yüksek bir alandır. Bu yörede yıllık yağış miktarı 600-700 mm arasındadır ve mera alanları geniştir. Hayvancılık faaliyetleri ön plandadır. Koyun, keçi, sığır ve manda başlıca hayvan türleridir. Nüfus yoğunluğu düşüktür.
